Wypowiedzenie umowy o pracę

W polskim prawie pracy, stosunek pracy pomiedzy pracownikiem a pracodawcą może ustać poprzez wygaśnięcie umowy w przypadkach wskazanych w przepisach; bądz też poprzez jej rozwiązanie.  Wygaśnięcie umowy o pracę może nastąpić wraz ze śmiercią pracownika. Wówczas prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku. Idąc w drugą stronę, stosunek pracy wygasa również wraz ze śmiercią pracodawcy. Pracownikowi, którego pracodawca umarł, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

Umowa o pracę wygasa również, kiedy z upływem 3 miesięcy pracownik jest nieobecny w pracy z powodu tymczasowego aresztowania. Pracodawca, mimo to, jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok uniewinniający, a pracownik zgłosił swój powrót do pracy w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się orzeczenia. W razie naruszenia przez pracodawcę przepisów dotyczących tych kwestii, pracownikowi przysługuje prawo odwołania do sądu pracy.

W kwesti rozwiązania umowy o pracę, sprawa klaruje się nieco inaczej. Rozwiązuje się ją na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej strony z zachowaniem okresu wypowiedzenia,  przez oświadczenie jednej strony bez zachowania okresu wypowiedzenia, z upływem czasu na który została zawarta lub też z dniem ukończenia pracy dla której wykonania została zawarta. Oświadczenie o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Pracownik może oczywiście wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy jeżeli w sposób bezpośredni jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów. Wówczas sąd pracy, stosownie do żądania pracownika,  orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Ponadto pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o prace przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Może rólwnież zrobić to, kiedy niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy, dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową; w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem.